Jak filmować legalnie, żeby nie mieć kłopotów? W których miejscach? Kogo pytać o zgodę? Gdzie napisać odpowiednie pisma? Co może być w tle na Twoim filmie a czego lepiej unikać? Wieżę Eiffle’a można filmować tylko za dnia… Tak, ale… Zapraszam do artykułu oraz do e-booka w tym temacie, jeśli chcesz wiedzieć więcej.
Filmować legalnie możesz prawie zawsze, ale publikować już nie koniecznie
Najczęściej nawet w rozprawach sądowych przyjmuje się, że wszystko w przestrzeni publicznej, co nie jest terenem prywatnym można nagrywać i robić temu zdjęcia. Ale… dla spokoju ducha, nie ryzykowałabym w pewnych sytuacjach.
Owszem istnieje, coś takiego jak zgoda na naruszenie dóbr osobistych. Jeśli nagrywasz tzw. setkę, czyli krótkie oświadczenie do kamery albo inny krótki fragment materiału, warto poprosić tego, który użycza wam wizerunku, by wygłosił stosowną formułkę do kamery. Treść zgody powinna przedstawić zakres oraz formę publikacji danych informacji. Niestety zgodę na naruszenie dóbr osobistych zawsze można odwołać! Dóbr osobistych nie można sprzedać. Dla bezpieczeństwa dziś prosi się już nawet o pisemne podpisanie deklaracji na wykorzystanie wizerunku. Warto mieć przy sobie wcześniej wydrukowanych kilka kopii takich zgód.
Czy można filmować legalnie pieniądze?
Pieniądze – aby mieć je w swoim filmie (o ile będzie on komercyjnie wykorzystany) należy wystosować pismo do Narodowego Banku Polskiego (z dokładnym opisem, jak „wizerunek” pieniądza będzie wykorzystany i na jakich nośnikach będzie umieszczony projekt oraz dla kogo będzie on realizowany) i używać ich według dobrych praktyk. Co znaczy, że nie można ich niszczyć w żaden sposób oraz wykorzystywać w celu reklamy alkoholu i innych używek.
Jeśli chcesz dowiedzieć się, co jeszcze nie może znaleźć się w kadrze zajrzyj do e-booka, w którym opisałam więcej spornych sytuacji.
Które budynki można filmować legalnie?
- Budynki – w ramach dozwolonego użytku mieści się również tzw. prawo panoramy. Pozwala ono na filmowanie utworów wystawionych na stałe na ogólnie dostępnych drogach, ulicach, placach lub ogrodach (Art. 33 pkt 1 PrAut.) np.
- Wieża Eiffle’a jest ciekawym przykładem. Prawa autorskie majątkowe już do niej wygasły, ale… nie do jej nowoczesnej iluminacji, która jest uruchamiana po zmroku. Zatem można ją fotografować i filmować jedynie za dnia.
- Galerie. Warto poprosić o stosowne pozwolenie, by w nich nagrywać. Przykładowo, gdy nagrywałam film w pobliżu jednej z galerii, wcześniej drogą e-mailową zadbałam o zgodę na filmowanie jej fragmentów z zewnątrz. Z nagrywaniem wewnątrz takiej galerii trzeba uważać, by nie pokazywać nazw firm na witrynach sklepowych.
Po dłuższą listę obiektów, których nie wolno nagrywać zapraszam do e-booka.
Jak filmować legalnie w terenie?
- Teren – jeśli jest cudzą własnością, trzeba uszanować zasady tam panujące. Warto poprosić wcześniej o zgodę.
- Drogi – w przypadku dróg publicznych też trzeba mieć pozwolenie i zapłacić.
- Parki i tereny leśne– filmowanie ich także wymaga pozwolenia. O nagrywaniu dronem i zgodach na to pisałam w artykule TUTAJ.
- Miejsca publiczne ogólnodostępne – na nagrywanie w większości z nich nie będzie potrzebna zgoda, ale… należy ją uzyskać, jeśli w grę wchodzą niektóre obiekty użyteczności publicznej.
Po więcej szczegółów zapraszam do e-booka.
Niektóre fragmenty pochodzą z książki Igi Bałos „Prawi dla filmowców”. Jest też kilka fragmentów z ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych.
Warto też śledzić aktualności na stronie Stowarzyszenia Filmowców Polskich – Związek Autorów i Producentów Audiowizualnych (SFP-ZAPA).
Jeśli chcesz poznać więcej informacji o tym, jak filmować legalnie i poznać kilka podstawowych definicji (licencje, prawa aktora, logo innych marek w kadrze, lokowanie produktu, prawa autorskie i majątkowe, wizerunek itd.), zapraszam do artykułu TUTAJ.
Potrzebujesz przykładowych umów i wszystkich rzeczy, które powinieneś w nich zawrzeć zapraszam do e-booka z wzorami umów lub do artykułu TUTAJ
Zaś jeśli jesteś stałym użytkownikiem YouTuba lub Vimeo koniecznie przeczytaj TEN artykuł i bądź na bieżąco co można a czego lepiej unikać we współpracy z tymi portalami.
Fot. Kamila Isakiewicz Photo
20 komentarzy
[…] Polecam też kolejne moje dwa artykuły z tej serii: o tym jak publikować na platformie YouTube i Vimeo oraz o tym jak gdzie i kogo możesz legalnie nagrywać. […]
[…] Filmowiec nie może obiecać więcej praw do filmu niż sam ma względem jego poszczególnych elementów np. licencjonowanej muzyki. Klient powinien także, zobowiązać się, że pokryje wszelkie koszty, wynikłe z szerszego korzystania z filmu niż pozwala na to licencja. Niezależnie od tego czy prawa do filmu zostaną przeniesione czy też zawrze się umowę licencyjną, filmowiec powinien zagwarantować sobie nieodpłatną i nieograniczoną, w czasie oraz terytorialnie, możliwość wykorzystania fragmentów filmu w celach promocyjnych. Można wskazać, że chodzi o rozpowszechnianie go za pomocą własnej strony internetowej lub wyłącznie do produkcji typu showreel. W umowie licencyjnej na czas określony warto zwrócić uwagę na to jakie uprawnienia chce mieć klient oraz wziąć pod uwagę treść porozumień, zawartych ze współtwórcami. Najlepiej też podpisać ze współtwórcami umowy o przeniesienie autorskich praw majątkowych. O prawach autorskich możesz przeczytać więcej w artykule o podstawowych definicjach prawniczych TUTAJ zaś jeśli zastanawiasz się co lub kogo, gdzie i jak możesz filmować, koniecznie zajrzyj TUTAJ. […]
[* Plugin Shield Security oznaczył ten komentarz jako „Pending Moderation”. Powód: Ludzki filtr SPAM znaleziony „.,” w „comment_content” *]
Witam,
W którym miejscu w Rozporządzeniu Rady Ministrów (Dz.U. z 2003 r., Nr 116, poz. 1090) jest napisane, że nie wolno nagrywać obiektów militarnych z zewnątrz bez odpowiedniej zgody? Przeczytałem całe rozporządzenie i nie natknąłem się na taki zakaz.
Z góry dziękuję za odpowiedź,
pozdrawiam,
Łukasz
Faktycznie dzięki wejściu w życie ustawy z 29 stycznia 1999 roku o ochronie informacji niejawnych za fotografowanie, filmowanie czy szkicowanie obiektów wojskowych nie grozi już żadna sankcja. Przed tym rokiem obowiązywała ustawa o ochronie tajemnicy państwowej i służbowej oraz odpowiednie zarządzenie MON w sprawie określenia wzoru i sposobu oznakowania obiektów, których uwiecznianie bez zezwolenia było zabronione ze względu na ochronę tajemnicy państwowej. Osobiście za każdym razem, jeśli mamy w planach większą produkcję filmową, która będzie bardziej rozpowszechniana niż w kręgach prywatnych, zawsze pytam o zgodę na nagrania. Być może teren wojskowy jest aktualnie w prywatnych rękach albo jakaś jego część i już kłopoty gotowe. W 99% przypadków może nam się udać, ale jak trafimy na tzw. „szeryfa” to możemy wiele stracić. Nie tylko pieniędzy pod kątem odszkodowania, ale dobrego imienia swojej marki a to już trudniej odbudować.
Dziękuję Łukaszu za zwrócenie uwagi na tą kwestię. To bardzo cenny komentarz,
Pozdrawiam serdecznie
Anna Zając
Ministerstwo Skarbu Państwa nie istnieje od baaaaardzo dawna. Aktualnie rolę przejęło Ministerstwo Aktywów Państwowych, zaś jeżeli chodzi o tereny kolejowe to zarówno UTK jak i SOK odpisał do mnie, że zgoda nie jest potrzebna.
Bardzo dziękuję za tą cenną informację!
W parkach miejskich nie ma żadnego zakazu filmowania ani fotografowania. Są to miejsca publiczne ogólnodostępne.
W większości tak, ale te bliżej centrum takiej zgody wymagają. Osobiście załatwiałam w urzędzie zgodę na nagrania za pomocą procedury SA-41. Niektóre parki posiadają małą architekturę, która może się znaleźć w kadrze a z tym też może być problem. Generalnie wszystko zależy od sytuacji. Jeśli chcemy nagrać krótką przebitkę z kawałkiem zieleni – nie przejmowałabym się zgodami ale… jeśli planujemy zrobić spory plan zdjęciowy, rozstawić trochę sprzętu, nieco utrudnić komunikację ludziom w takim parku… trzeba na to zgody albo umieć oczarować ewentualną np. Straż Miejską, czego ja nie umiem.
W parku, jak w większości miejsc publicznych wolno nam filmować zwykłym telefonem, smartfonem lub aparatem.
Jeśli chciałbym nagrać sobie coś sam np. w mieście pod moimi blokami i to opublikować to muszę mieć zgodę?
CZY MUSZĘ MIEĆ ZGODĘ BURMISTRZA MIASTA?
Jeśli chciałbym nagrać sobie coś sam np. w mieście pod moimi blokami i to opublikować to muszę mieć zgodę?
CZY MUSZĘ MIEĆ ZGODĘ BURMISTRZA MIASTA?
Na nagrania na osiedlu nie potrzeba mieć zgody nikogo. Chyba że to osiedle projektował ktoś bardzo znany i osiedle jest charakterystyczne. Na 99,9 % jest po prostu zwyczajnym osiedlem i zgoda będzie zbędna. Natomiast zwróć uwagę co będzie w tle – uważaj na pojawienie się np. sklepów oryginalnych marek i ich logo. Warto też zwrócić uwagę na tablice rejestracyjne – spróbuj nie uwzględniać ich w kadrze albo rozmarz (opcja blur) na etapie postprodukcji. Powiem też tak – jeśli nie nagrywasz kadrów z filmu kinowego to raczej mało prawdopodobne, że ktoś będzie się czepiać. Im większa popularność teledysku/ filmu tym większe prawdopodobieństwo że ktoś będzie szukał dziury w całym. Powodzenia!
Czy Mosze mieć zgodę na publikację filmu z wesołego miasteczka?
Jak zawsze to zależy. Podam dwa przykłady: jeśli jesteś np. w Energylandii i nagrywasz wrażenia jakie tam przeżywasz np. własnym telefonem/ kamerką typu go pro, to dla nie ma dla tego miejsca lepszej reklamy. Autentyczne emocje nagrane z ręki przez użytkowników, które krążą po sieci. Ich ludzie od marketingu są zapewne zadowoleni. Jeśli natomiast jesteś panną młodą, która chce zrobić sobie sesję plenerową lub masz firmę z ubraniami np. sportowymi i szukasz miejsca na zaprezentowanie najnowszej kolekcji, wtedy e-meil lub jakikolwiek inny kontakt z właścicielami lub osobami zajmującymi się PR-em jest nieunikniony. Zapewne taka sesja ma też swoją cenę i określona jest jakimiś warunkami. Pytanie też czy w kadrach „niechcący” ujęłaś inne marki (sklepów, napojów itd), czy tylko neutralne kadry. Jeśli zarabiasz na takiej sesji, wtedy wesołe miasteczko może upomnieć się o wynagrodzenie lub jeśli to jakieś mniejsze wesołe miasteczko – o oznaczenie miejsca w social media i dobrą reklamę przy okazji. Jeśli masz wątpliwości – lepiej zapytać. Pozdrawiam serdecznie Kamilo, mam nadzieję że choć trochę nakreśliłam Ci sytuację z legalnością filmowania w takim miejscu.
Czy jeśli wykonuję prace na cmentarzu np. obsługa pogrzebu, kopanie grobu, to czy zarządca cmentarza może nagrywać wykonywaną przeze mnie prace.
Pani Barbaro, popatrzę na sytuację z dwóch stron. Zarządcy cmentarza pewnie zależy na dobrym wizerunku cmentarza lub nagrywa filmy dla rodzin z uroczystości. Bez względu na to jaki jest powód może to robić ale pod pewnymi warunkami. Przede wszystkim powinien Panią zapytać o zgodę na wykorzystanie wizerunku, zgodnie z zasadami RODO. Uważam, że powinien o to poprosić pisemnie. Być może w umowie o pracę jest zawarta taka adnotacja ale nie sądzę. Nawet jeśli to jest sposób na „monitoring” Pani pracy to też powinna być o tym Pani należycie poinformowana. Jeśli nie chce Pani być w kadrach jego nagrań, może Pani o to poprosić. Da się zrobić takie ujęcia, żeby nie było Pani widać. Przykładowo detal, na którym wykopywana przez Panią ziemia spada obok grobu. Być może nie będzie też Pani przeszkadzać sfilmowanie rąk lub całej postury ale od tyłu, tak żeby twarz nie była rozpoznawlana. Wszystko to kwestia uzgodnienia między wami. Na pewno ma Pani prawo wiedzieć i mieć wpływ na to, co będzie pokazywane. Osobiście też wolałabym być na Pani miejscu poinformowana w jakim celu nagrywany jest film i gdzie będzie udostępniany. Mam nadzieję, że choć trochę wyjaśniłam sytuację i możliwości działania w tej sprawie. Pozdrawiam serdecznie Pani Barbaro.
Proszę sobie zoboczyć kanał audyt obywatelski. Wszystko w przestrzeni publicznej co nie jest terenem prywatnym miżba nagrywać i robić zdjęcia. Sądy nie raz już się na ten temat wypowiadały.
Dokładnie tak jest.
Witam, czy jeżeli chce nagrywać ankiety uliczne z udziałem losowych ludzi, muszę podpisywać z nimi RODO? Czy wystarczy, że na nagrywanym materiale zapytam ich o zgodę na jego udostępnienie na YouTube?
Witam, każda forma „umowy” jest lepsza niż żadna. Kiedyś wystarczyło. by nagrywana do tzw. setki osoba powiedziała do kamery, że zgadza się na wykorzystanie wizerunku. Teraz wszędzie lepiej być zabezpieczonym większą ilością różnych form umów czy to ustnych czy pisemnych. Osobiście noszę przy sobie kilka kopi zgody na wykorzystanie wizerunku. Natomiast każda nagrywana osoba może w każdym momencie zmienić zdanie i wycofać się z podpisanej/ wypowiedzianej zgody na wykorzystanie wizerunku. Mam nadzieję, że rozwiałam choć trochę wątpliwości. Pozdrawiam i życzę owocnego kanału na YT.